29 اسفند 1402

نگاهی به استانداران تاریخ گیلان! مرد شماره ۵۱ چه کسی خواهد بود؟

باید منتظر ماند و دید چه کسی به‌عنوان پنجاه و یکمین استاندار گیلان منصوب خواهد شد. این روزها گزینه‌های بسیاری ورد زبان‌ها شده است اما باید دقت کرد که برخی از این افراد صرفاً گزینه‌های خودخوانده هستند.

به گزارش خبر راست، به نقل از غیرمنتظره، شاید جالب به نظر بیاید که قدمت تاریخی شهرداری رشت از استانداری گیلان بیشتر است! جایی که بلدیه شهر رشت توسط انجمن بلدیه رشت در سال ۱۲۸۶ بنا شد؛ اما در سوی مقابل استانداری گیلان از سال ۱۳۰۲ نخستین استاندار را به خود دید.

در سال ۱۳۰۲ امیراصلان خواجه‌نوری ملقب به نظام الدوله به‌عنوان استاندار گیلان منصوب شد و پس از سه سال جای خود را به حسن رئیس ملقب به ظهیر الملک داد. ظهیر الملک حدود یک سال استاندار گیلان بود و سپس به مدت چند ماه محمدجواد اسفندیاری بختیاری ملقب به منتظم الدوله جانشین او شد. پس‌ازاین نیز نظام‌الدین حکمت چهارمین استاندار گیلان لقب گرفت تا او نیز حدود یک سال ردای استانداری گیلان را به تن نماید.

اما شاید ویژه‌ترین استاندار تاریخ گیلان در میان استانداران ابتدایی رضا افشار باشد. او که ۳ سال به‌عنوان استاندار گیلان بود، همکاری‌های مثبتی با نهضت جنگل داشت و در کنار آن به کار روزنامه‌نگاری می‌پرداخت. افشار فارغ از این شاعر بود و نمایشنامه کمدی اشتباهات شکسپیر را به فارسی ترجمه کرده است.

پس از افشار، رضاعلی دیوان‌بیگی به مدت ۲ سال استاندار گیلان بود، البته مردم گیلان و حامیان نهضت جنگل چندان دلِ خوشی از او ندارند؛ زیرا او به پیشنهاد تیمورتاش استاندار گیلان شد و تیمورتاش به علت سرکوب نهضت جنگل و اعدام دکتر ابراهیم حشمت طالقانی علیرغم اعطای امان نامه منفور بود. البته دیوان‌بیگی سال‌ها بعد مجدداً به‌عنوان استاندار گیلان منصوب شد.

سید مهدی مشیر فاطمی ملقب به عمادالسلطنه استاندار اصفهانی گیلان بود که پس از دیوان‌بیگی به مدت ۴ سال استاندار گیلان شد. مدتی که نسبت به‌تمامی استانداران قبل او بیشترین محسوب می‌شد.

وی در سال ۱۳۱۲ به استانداری گیلان انتخاب شد. بعد بیش از ۴ سال آن مورد غضب رضاشاه پهلوی قرار گرفت و ۱۴ ماه زندانی شد.

میرزا قاسم خان صوراسرافیل استاندار بعدی گیلان بود که به مدت حدود ۱ سال در این سمت باقی ماند. وی سرمایه‌گذار روزنامه صوراسرافیل بود.

پس از صوراسرافیل یک آذری دیگر سکان استانداری گیلان را در اختیار گرفت. میرزا باقر خان عظیمی ملقب به نظم الملک حدود ۲ سال این منصب را در اختیار داشت.

استاندار بعدی گیلان محمدعلی مجد بود. کسی که همانند رضاعلی دیوان‌بیگی دو بار توانست ردای استانداری گیلان را بر تن کند. استاد فریدون نوزاد در خصوص او می‌نویسد:

محمدعلی فطن السلطنه مجد از اهالی قزوین و طالقانی الاصل و از سیاست‌مداران عصر پهلوی بود که دو بار به استانداری گیلان منصوب گردید، نخست در آخرین سال‌های رضاخان و دومین بار در حکومت سرلشکر حاج علی رزم‌آرا. محمدعلی فطن السلطنه در حکومت اولین خود در گیلان به‌راستی در مقابل روس‌های مهاجم ایستادگی قاطعی نشان داد و توانست جلو خرید بی‌رویه و خطر قطعی و بی‌بندوباری مهاجمین را تا جایی که می‌توانست بگیرد.

پس از دور نخست استانداری محمدعلی مجد، نادر آراسته که اصالتاً تبریزی بود به‌عنوان استاندار گیلان منصوب شد و تا ۲ سال در این سمت باقی ماند. وی در کارنامه خود استانداری گیلان و خوزستان، سفارت ایران در شوروی، وزیرمختار در سفارت‌های ایران در شیلی، لهستان، آرژانتین و آلمان، کنسولگری ایران در عشق‌آباد و مستشاری ایران در انگلستان را در کارنامه داشت.

پس از آراسته، حسن فرزانه به‌عنوان استاندار بعدی گیلان منصوب شد و چند ماه عهده‌دار این سمت بود. وی در تاریخ ۱ آذر ۱۳۲۴ جای خود را به عبدالحسین مسعودی انصاری داد. انصاری حدود ۱ سال و نیم و تا تیرماه ۱۳۲۶ عهده‌دار سکان استانداری گیلان بود.

پس‌ازاین رضاعلی دیوان‌بیگی دومین تجربه خود را در استانداری گیلان به دست آورد تا از این نظر دارای نکته ویژه میان سایرین باشد. وی در دوره دوم استانداری خود به مدت ۲ سال در این مسند باقی ماند.

نکته عجیب‌تر آنکه پس از دیوان‌بیگی، به مدت چند ماه مجدداً استانداری گیلان به محمدعلی مجد ملقب به فطن السلطنه داده شد.

پس‌ازاین و در سال ۱۳۲۹ سکان استانداری گیلان به دکتر شمس‌الدین امیرعلائی داده شد و وی حدوداً یک سال در این مسند باقی ماند. او در دولت دکتر مصدق ابتدا وزیر اقتصاد ملی و با حفظ سمت استاندار خوزستان گردید. سپس به وزارت کشور رفت و پس از تیمسار زاهدی مسئولیت این وزارت خانه را بر عهده گرفت. یکی از کارهای مهم او در این دوران نشر تلگراف‌های مربوط به انتخابات دوره نهم مجلس و دخالت‌های رضاشاه بود که در دادگاه لاهه به‌عنوان اسناد حقانیت ایران مورد استفاده قرار گرفت.

علی‌اکبر سیف افشار ملقب به سیف السلطنه اما دیگر کسی بود که بیش از یک بار بر کرسی استانداری گیلان تکیه کند. وی در سال ۱۳۳۲ به علت دوستى و نزدیکى با سپهبد زاهدى، به استاندارى گیلان رسید

در سال ۱۳۳۰ و به مدت کوتاهی ارسلان خلعتبری استانداری گیلان را در دست گرفت. وی در سال ۱۳۲۶ طرحی به‌منظور اصلاح قانون وکالت تهیه کرد و برای تمام وکلای آن زمان فرستاده بود. هدف او استقلال وکلای دادگستری و مصونیت آن‌ها از تعلیق به‌وسیله دستگاه مجریه بود، بعدها همین طرح مبنای تصویب لایحه قانونی استقلال کانون وکلا گردید. وی در سال ۱۳۳۰ مدت کوتاهی شهردار تهران گردید

سال ۱۳۳۰ برای استانداری گیلان بسیار پرماجرا بود و در این سال سومین استاندار نیز بر صندلی استانداری جلوس کرد. غلامحسین افخم حکمت نیز به مدت قریب به یک سال استانداری گیلان را عهده‌دار بود.

پس‌ازاین سید محمدعلی کشاورز صدر ملقب به بهادرالملک به مدت یک سال استانداری گیلان را بر عهده گرفت. وی که مؤلف کتاب از رابعه تا پروین که در خصوص شاعران زن ایرانی بوده، کتاب دیگری از گلچین آثار کلیم کاشانی مکتب سعدی و چند کتاب حقوقی را به نشر رسانده است و پس از تشکیل دولت دکتر محمد مصدق جهت اجرای قانون ملی شدن شیلات به سمت استانداری گیلان منصوب شد و پس از کودتای ۲۸ مرداد دستگیر و زندانی شد.

پس از وی علی‌اکبر سیف افشار ملقب به سیف السلطنه برای بار دوم به‌عنوان استاندار گیلان معرفی شد. پس از وی عباس حشمتی، غلامحسین مفتاح، هادی اشتری، رضا جعفری، علی دهقان و دکتر احمدعلی آبادی به‌عنوان استانداران گیلان فعالیت داشتند.

در سال ۱۳۵۰ با حکم امیرعباس هویدا، تقی سرلک به مدت یک سال استانداری گیلان را در اختیار گرفت. وی پیش از استانداری گیلان به مدت ۲ سال شهردار تهران بود.

اما پس‌ازاین فردی نام‌آشنا به‌عنوان استاندار گیلان انتخاب شد. محمد سام سیاستمداری متولد کرمان که خیابانی در شهر رشت به نامش بود و هنوز بسیاری خیابان سردارجنگل یا پیرسرا را به نام “سام” می‌شناسند. سام وزیر اطلاعات و جهانگردی، وزیر کشور و معاون آموزش‌وپرورش بوده و به‌جز گیلان سابقه استانداری در اصفهان را در کارنامه داشت. وی در سال ۹۴ در سال ۱۳۷۶ به ایران بازگشت. وی مجدداً راهی آمریکا گردید. در سال ۱۳۹۴ وی به همراه خانواده به ایران بازگشت و سرانجام در سن ۹۱ سالگی درگذشت و در بهشت‌زهرا دفن شد.

پس از دکتر سام، علی‌اصغر طاهری، دکتر عباس بابک، غلامرضا عون جزایری، محمود توانا، عطاءالله معتدل و محمد طباطبایی به‌عنوان استانداران گیلان منصوب شدند. تا تعداد استانداران گیلان تا پیش از پیروزی انقلاب به عدد ۳۵ برسد.

پس از پیروزی انقلاب تا به امروز ۱۵ استاندار و ۳ سرپرست برای این کرسی معرفی‌شده‌اند که به‌زودی شاهد انتصاب شانزدهمین استاندار پس از انقلاب و پنجاه و یکمین استاندار تاریخ گیلان خواهیم بود.

در ۲۷ بهمن ۵۷ و در دولت موقت حبیب‌الله دوران به‌عنوان استاندار گیلان منصوب شد و حدوداً یک سال در این سمت باقی ماند.

پس از وی شهید علی انصاری به‌عنوان استاندار گیلان منصوب شد که وی ساعت ۷ صبح روز ۱۵ تیر ۱۳۶۰ توسط عوامل گروهک منافقین به درجه رفیع شهادت رسید.

چند روز پس از ترور شهید انصاری، نصرت‌الله شادپوش به‌عنوان سرپرست استانداری گیلان منصوب شد تا نخستین سرپرست استانداری گیلان باشد. وی در این سمت به مدت ۷ ماه و ۲۶ روز باقی ماند.

پس‌ازاین و در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۶۰ علی فرهمندزاد به‌عنوان سومین استاندار گیلان پس از انقلاب منصوب شد. پس از فرهمندزاد نیز در تاریخ ۱۶ مرداد ۱۳۶۲ علی‌اکبر رحمانی استاندار گیلان شد و ۳ سال و ۸ ماه استاندار گیلان باقی ماند.

بعد از رحمانی نوبت به حمید حاجی عبدالوهاب رسید تا وی به مدت ۲ سال و ۷ ماه بر کرسی استانداری گیلان تکیه کند. پس از وی علیرضا تابش که خواهرزاده رئیس‌جمهور اسبق ایران بود به‌عنوان استاندار گیلان منصوب شد و ۲ سال و ۸ ماه در این سمت باقی ماند.

اما می‌توان رکورد استانداری در گیلان را به نام سید علی‌اکبر طاهایی ثبت کرد. وی در دوران ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی ۵ سال و ۶ ماه استاندار گیلان بود که تاکنون هیچ‌کس نتوانسته به این میزان ردای استانداری گیلان را از سال ۱۳۰۲ تاکنون بر تن کند.

در ۱۹ بهمن ۱۳۷۶ علی صوفی به‌عنوان استاندار گیلان منصوب شد و به مدت ۳ سال و ۸ ماه در این سمت باقی ماند. پس از وی علی باقری به‌عنوان دومین سرپرست تاریخ استانداری گیلان به مدت ۱ ماه و ۱۳ روز مشغول به فعالیت بود.

اما جنجالی‌ترین استاندار تاریخ گیلان را می‌توان مسعود سلطانی فر نامید! استانداری که مردم گیلان را به یاد برف سنگینی می‌اندازد که او در مصاحبه خود تأکید کرده بود همه‌چیز تحت کنترل است! البته این مصاحبه در شرایطی انجام می‌شد که جناب استاندار در تهران تشریف داشت و برف سبب قطع یک‌هفته‌ای آب، گاز و برق در استان گیلان شده بود! سلطانی فر که اکنون وزیر ورزش است ۴ سال استاندار گیلان بود!

بعد از سلطانی فر اما در دوران محمود احمدی‌نژاد، علی عبداللهی علی‌آبادی به‌عنوان نخستین استاندار گیلان منصوب شد و ۱ سال و ۱۰ ماه در این سمت باقی ماند. عبدالهی چهره‌ای نظامی بود و سپس جای خود را به مرحوم روح‌الله قهرمانی چابک داد. قهرمانی در گیلان بسیار محبوب بود اما بنا بر فشار برخی از نمایندگان مجلس پس از ۳ سال و ۵ ماه از استانداری گیلان کنار رفت تا ردای سفیری کویت را بر تن کرد. مرحوم قهرمانی نهم خردادماه ۱۳۹۶ به دلیل ایست قلبی درگذشت.

پس از قهرمانی، مهدی سعادتی به‌عنوان یک غیربومی دیگر سکان استانداری گیلان را در دست گرفت. از سعادتی مازندرانی خاطره‌ای بانمک به‌جای مانده که آن‌ها ویدئوی افتادن او در میان شالیزار است که در رسانه ملی نیز روی آنتن رفت! سعادتی حدود یک سال و نیم به‌عنوان استاندار گیلان فعالیت کرد.

کیهان هاشم نیا اما سیزدهمین استاندار گیلان پس از انقلاب بود. هاشم نیا در شهریور ۹۱ جایگزین سعادتی مازندرانی شد و حدود یک سال و یک ماه در استانداری گیلان فعالیت کرد.

با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، محمدعلی نجفی که اصالتاً آستانه‌ای است به‌عنوان استاندار گیلان معرفی شد و ۳ سال و ۱۱ ماه در این سمت باقی ماند. نجفی پس از دولت یازدهم به استانداری البرز منتقل شد و پس از بازنشستگی از این سمت کناره‌گیری کرد.

آخرین استاندار گیلان اما مصطفی سالاری بود. وی که در تاریخ ۲ مهر ۹۶ به‌عنوان استاندار گیلان معرفی‌شده بود یک سال و ۹ ماه بعد و در تاریخ ۴ تیرماه ۹۸ به‌عنوان رئیس سازمان تأمین اجتماعی کشور انتخاب شد تا با استانداری گیلان خداحافظی کند. پس از سالاری ارسلان زارع به‌عنوان سرپرست استانداری گیلان منصوب شد.

حال باید منتظر ماند و دید چه کسی به‌عنوان پنجاه و یکمین استاندار گیلان منصوب خواهد شد. این روزها گزینه‌های بسیاری ورد زبان‌ها شده است اما باید دقت کرد که برخی از این افراد صرفاً گزینه‌های خودخوانده هستند.

اشتراک گذاری

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *